Saturday 22 October 2011

ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ - ਖੋਜ਼ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਭਾਂਜ


ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੋਡਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਅਧਿਐਨ
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੋਡਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਫਾਰਮਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਟ੍ਰਾਇਲ ਤਹਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ 30 ਸਾਲ ਲੰਬੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਝਾੜ ਪੱਖੋਂ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਅੱਗੇ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਹ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। 1981 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਝਾੜ  ਪੱਖੋਂ ਚੰਗੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੋਕੇ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਖਾਸਾ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਜੋ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਮਾਦੇ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਹੋਰ ਟਿਕਾਊ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਖ਼ਪਤ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ 45% ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖ਼ਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ  ਵੱਧ ਕਾਰਜਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਨੇ 40% ਜ਼ਿਆਦਾ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੈਸਾਂ ਭੂਮੰਡਲੀ ਤਪਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਰੋਡਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਰੋਟੀ ਖਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਇਸ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤਹਿਤ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਖੇਤ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।  ਤਜ਼ਰਬੇ ਤਹਿਤ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਨੂੰ ਤਜ਼ਰਬੇ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਝਾੜ ਘਟਿਆ ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਝਾੜ ਲਿਆਂਦਾ ਬਲਕਿ ਫਿਰ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਛੱਡ ਗਈ। ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰੂੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਦੋ ਦਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਆਗਤਾਂ ਯਾਨੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਪੂਰਨ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਸੋਇਆਬੀਨ ਇਸ ਲਈ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਰ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਵਿਧਤਾਪੂਰਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖੁਰਾਕ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਇਸਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਈ ਗਈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ:


ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂੜ੍ਹੀ- ਗੋਹੇ ਦੀ ਖਾਦ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਤੱਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਦੋ ਦਲੀਆਂ ਵਾਲਾ ਸਿਸਟਮ ਰਿਹਾ ਪਰ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਵਧਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘਟ ਗਿਆ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਰਾਕ ਉਪਲਬਧ ਹੈ, ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਣ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾ ਜੁੜੇ ਹਨ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਸੂਖ਼ਮ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੋਜਨ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਕਾਲੀ, ਗਾੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੀ ਅਤੇ ਸੰਘਣੀ ਪਾਈ ਗਈ।
ਪਾਣੀ ਰਿਚਾਰਜ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਰਹੀ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰਿਚਾਰਜ ਤਾਂ ਵੱਧ ਹੋਇਆ ਹੀ, ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਜੋ ਐਂਵੇ ਹੀ ਰੁੜ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਉਹ ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਰਿਚਾਰਜ ਹੋਣ ਲੱਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੁੜ ਕੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਜੋ ਭੂ-ਖੁਰਣ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸਦਾ ਇਹ ਵੀ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਨਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਦਾ ਦਿੱਤੀਆ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਰੁੜ ਗਈਆਂ ਜਾਂ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੰਮ ਗਈਆਂ। ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੀ ਇਸ ਵਿਰਤੀ ਕਰਕੇ ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦਾ ਉਲਟ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਤੱਤ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀ ਰਹਿੰਦੇ।
ਝਾੜ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ ਮਾਰੀਆਂ ਮੱਲਾਂ:

ਖੇਤੀ ਦੀ ਉਹੀਉ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਡੀਆਂ ਹੁਣ ਜਾਂ ਹੁਣ ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਸਕੇ ਬਲਕਿ ਹੁਣ ਤੋਂ 100 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖ਼ੁਰਾਕ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾ ਸਕੇ।
ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਝਾੜ ਰਸਾਇਣਿਕ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਖ਼ਰਪਤਵਾਰ ਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ  ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਦੇ 'ਮਹਾਂਨਦੀਨਾਂ' ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਨੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਨਾ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਝਾੜ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਉਹ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ।
ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ  ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਪਰ ਇਸਦੇ ਬਾਵਜ਼ੂਦ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਰਸਾਇਣਿਕ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।
ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਮੱਕੀ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਧਾਰਨ ਪਰਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੱਕੀ ਦਾ ਝਾੜ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਝਾੜ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ ਪਰ ਸੋਕੋ ਦੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਮੱਕੀ ਦਾ ਝਾੜ 31% ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਿਹਾ।  ਭਾਵ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟਿਕਾਊ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਮਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੜੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਇਹ ਰਹੀ ਕਿ ਇਸ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਿੱਚ ਸੋਕਾ ਸਹਿਣ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੀ ਐਮ ਮੱਕੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਰਕਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਜੀ ਐਮ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਇਹ ਦਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਵ ਅਤੇ ਭੂ-ਮੰਡਲੀ ਤਪਸ਼ ਕਰਕੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸੋਕਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ 'ਜ਼ੈਨੇਟੀਕਲੀ ਇੰਜਨੀਅਰਡ' ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੌਰਾਨ ਲਾਈ ਗਈ ਜੀ ਐੱਮ ਮੱਕੀ ਵੀ ਝਾੜ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਤੋ 6.7% ਤੋਂ 13.3% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੀ ਕਰ ਸਕੀ ਪਰ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੇ 31% ਝਾੜ ਦੇ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਰਹੀ।


ਟ੍ਰਾਇਲ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਜ਼ਰਬੇ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਕਿ-

ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਮਾਈ ਪੱਖੋਂ ਰਸਾਇਣਕ ਨਾਲੋਂ ਅੱਗੇ:

ਕੁਦਰਤੀ / ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਅਖ਼ੀਰਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ 2008 ਤੋ 2010 ਤੱਕ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਰਥਿਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਤਿ ਏਕੜ ਪ੍ਰਤਿ ਸਾਲ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚੋਂ 495 ਡਾਲਰ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੋਈ ਜਦਕਿ ਉਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁਦਰਤੀ / ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ 835 ਡਾਲਰ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੋਈ। ਲਾਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਪ੍ਰਤਿ ਏਕੜ ਪ੍ਰਤਿ ਸਾਲ 305 ਡਾਲਰ ਰਹੀ ਜਦਕਿ ਕੁਦਰਤੀ/ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ 277 ਡਾਲਰ ਆਈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਏਕੜ ਪ੍ਰਤਿ ਸਾਲ ਸ਼ੁੱਧ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ 558 ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਵਾਈ ਜਦਕਿ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਨੇ 190 ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਵਾਈ। ਸੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ੇਦਾਰ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਸਾਬਿਤ ਹੋਵੇਗੀ।

ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਖਰਚਦੀ ਹੈ:


ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਭੂ ਮੰਡਲੀ ਤਪਸ਼ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਕਰਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਕਾਰ ਹਨ। ਊਰਜਾ ਖ਼ਪਤ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੇ 45% ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖ਼ਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੱਧ ਕਾਰਜਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖ਼ਾਦ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਸ਼ੀਨਰੀਂ ਜਾਂ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਆਦਿ ਤੋ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

No comments:

Post a Comment